استفاده از عینک محافظ در حین انجام لیزر موی زائد، چه برای پزشک و چه برای بیمار، بسیار مهم است.پرتوهای لیزر میتوانند به شدت به چشم آسیب برسانند و عوارض مختلفی را به دنبال داشته باشند که در ادامه مطلب مورد اشاره قرار میگیرند. بنابراین، انتخاب عینک مناسب و استفاده صحیح از آن، نقش حیاتی در حفظ سلامت چشمها دارد. پیش از پرداختن به ویژگیهای عینک مناسب لیزر، ذکر این نکته ضروریست که موارد ذیل تنها در خصوص عینک های اپراتور لیزر بوده و جهت محافظت از چشم بیماران، از عینک های سادهای که از جنس پلاستیک بوده و دید شخص را به طور کامل مسدود میکنند استفاده میشود.
ویژگیهای یک عینک محافظ مناسب
جذب کامل طول موج لیزر: عینک باید قادر باشد تمام طول موجهای لیزری که در دستگاه استفاده میشود را به طور کامل جذب کند.
پوشش کامل چشمها: عینک باید تمام قسمتهای چشم از جمله اطراف چشم را پوشش دهد.
راحتی در استفاده: عینک باید سبک و راحت باشد تا استفاده از آن در طول جلسات طولانی مدت، برای بیمار آزاردهنده نباشد.
جنس لنز: جنس لنز باید از مواد با کیفیت و مقاوم در برابر حرارت و ضربه باشد.
استانداردهای ایمنی: عینک باید دارای استانداردهای ایمنی لازم برای محافظت از چشم در برابر اشعه لیزر باشد.
انواع عینک محافظ لیزر بر حسب لنز
عینک های محافظ لیزر بر حسب لنزی که در آنها مورد استفاده قرار گرفته انواع مختلفی دارند. در حیطه پزشکی و به خصوص حوزه زیبایی، عینک های محافظ لیزری که برای اپراتورها ساخته می شوند از این لحاظ به دو دسته کلی زیر تقسیم می شوند.
الف. لنزهای پلی کربنات:
- مزایا:
- سبک و نشکن (بهترین گزینه برای محیطهای پرخطر).
- به طور طبیعی اشعه UV/IR را مسدود میکند (محافظت از طیف گسترده).
- قیمت پایینتر نسبت به شیشه.
- معایب:
- به راحتی خراشیده میشود (نیاز به پوشش دارد).
- وضوح نوری کمتری نسبت به شیشه دارد.
- موارد استفاده: لیزرهای IPL، دایود و محافظت عمومی.
ب. لنزهای مینرال گلس
- مزایا:
- وضوح نوری برتر (حداقل اعوجاج).
- مقاومت بسیار بالا در برابر خراشیدگی.
- پایداری در برابر حرارت بالا (مانند لیزرهای CO₂).
- معایب:
- سنگینتر از پلیکربنات.
- در صورت افتادن ممکن است بشکند (نیاز به مراقبت بیشتر).
- موارد استفاده: لیزرهای دقیق (Q-switched، فراکشنال CO₂).
مراحل انتخاب عینک مناسب
تطبیق طول موج: عینک باید برای طول موج لیزری که از دستگاه شما ساطع میشود، مناسب باشد.
چگالی نوری (OD): این عدد نشان میدهد که عینک چقدر نور لیزر را جذب میکند و معمولاً عددی بین 1 تا 9 را به خود اختصاص میدهد. هرچه OD بیشتر باشد، محافظت بهتر است. دفترچه راهنمای دستگاه لیزر شما OD مناسب را مشخص میکند.
انتقال نور مرئی (VLT): VLT بالا به شما دید بهتری میدهد اما ایمنی را فدای دید نکنید.
راحتی و اندازه: عینک باید راحت باشد و به خوبی روی صورت شما بنشیند تا نور از اطراف آن نفوذ نکند.
گواهینامهها: به دنبال عینکهایی باشید که دارای گواهینامههای ایمنی مانند ANSI Z136 آمریکا و یا EN 207 اروپا را داشته باشند.
مشاوره با متخصص: قبل از خرید، با یک متخصص لیزر مشورت کنید تا عینک مناسب برای دستگاه شما را انتخاب کنید.
چگالی نوری(OD) چیست؟
چگالی نوری، که با علامت اختصاری OD نشان داده میشود، در واقع سنجهای است برای تعیین میزان نوری که توسط ماده تشکیلدهنده یک فیلتر جذب میگردد. این کمیت، به ویژه در انتخاب عینکهای ایمنی لیزر، از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا که سطح محافظت این عینکها در برابر نور لیزر را مشخص میسازد. جالب است بدانید که هر واحد افزایش در مقدار OD، نمایانگر کاهش ده برابری در شدت نوری است که به چشم میرسد. به عنوان نمونه، یک عینک با OD 3 قادر است انرژی لیزر را تا 1000 مرتبه تقلیل دهد. این ویژگی، نقشی حیاتی در پیشگیری از آسیبهای احتمالی به شبکیه چشم در طول فرایندهای درمانی ایفا میکند.
میزان عبور نور مرئی(VLT) چیست؟
در فرایندهای لیزری، اپراتورها نیازمند دید واضح و در عین حال محافظت در برابر طول موجهای زیانآور هستند. در این میان، مفهوم “انتقال نور مرئی” یا به اختصار VLT اهمیت پیدا میکند. VLT در واقع درصد نور مرئی عبورکننده از عینکهای محافظ لیزر را نشان میدهد.
اهمیت VLT در انجام فرآیند درمان:
- توصیه میشود برای حفظ تعادل میان ایمنی و وضوح دید، میزان VLT بین 40 تا 70 درصد باشد. این بازه امکان عبور میزان کافی از نور طبیعی را فراهم میسازد و به اپراتور اجازه میدهد تا وضعیت پوست و مو را به دقت بررسی کند. داشتن VLT مناسب، احتمال بروز اشتباهات در طول درمان را کاهش میدهد.
- در صورتی که VLT بسیار پایین باشد (به عنوان مثال، کمتر از 20 درصد)، ممکن است دید اپراتور محدود شده و انجام درمانهای دقیق با مشکل مواجه شود. کاهش دید میتواند منجر به کاربرد نادرست لیزر و در نتیجه، ناراحتی یا کسب نتایج نامطلوب برای مراجعهکنندگان شود. هرچند که محافظت از چشم درمانگر در زمان کار با دستگاه لیزر همیشه در الویت اهمیت قرار داشته و شرایط نوری محیط درمانی نیز در میزان دید اپراتور نقش بسزایی ایفا میکند.
تعادل بین چگالی نوری و میزان عبور نور مرئی (VLT)
هنگام انتخاب عینکهای ایمنی لیزر، تنها چگالی نوری بالا کافی نیست. اگرچه این شاخص میزان مسدودسازی نور لیزر را تعیین میکند (به عنوان مثال، برای لیزر 755 نانومتری، چگالی نوری باید به اندازهای باشد که نور را به سطح ایمن برساند)، اما حفظ دید واضح در حین کار نیز ضرورتی انکارناپذیر است. اینجاست که “میزان عبور نور مرئی” یا VLT، اهمیت پیدا میکند.
شاخص VLT، به اپراتور اجازه میدهد تا در حالی که از تابشهای لیزر در امان است، محیط کار خود را به خوبی ببیند. دید واضح برای انجام دقیق و موثر درمانها حیاتی است. بنابراین، انتخاب عینکهایی که VLT متعادلی بین 30% تا 50% داشته باشند، هم ایمنی را تضمین میکند و هم به بهرهوری در انجام کارها کمک میکند.
همانطور که تا اینجا مشخص شد معیارهای OD و VLT کاملاً در ارتباط با هم هستند و البته که همین دو شاخص نیز به نوبه خود با ویژگیهایی نظیر طول موج و قدرت خروجی دستگاه لیزر ارتباط مستقیم دارند.
هر چند که شاید به منظور تهیه یک عینک مناسب لیزر نتوان اعداد ثابتی را برای هر یک از شاخص های فوق پیشنهاد کرد با اینحال سعی شده تا در جدول زیر برای راهنمایی بیشتر خوانندگان، مقادیری به عنوان نمونه آورده شود.
نوع لیزر | طول موج لیزر (نانومتر) | VLT | OD |
---|---|---|---|
الکساندرایت | 755 | 15-30% | 4-5 |
دایود | 808 | 20-40% | 4-5+ |
آی پی ال | 400-1200 | 20-50% | 4+ |
ان دی یگ | 1064 | 10-25% | 5+ |
کیوسوییچ | 532 و755 و 1064 | 15-30% | 5+ |
فرکشنال Co2 | 10600 | 5-20% | 6+ |
به طور خلاصه، برای اطمینان از ایمنی در طول فرایند لیزر موهای زائد، درک ارتباط بین طول موج لیزر و ویژگیهای عینک ایمنی انتخابی بسیار مهم است. با در نظر گرفتن عواملی نظیر تطابق با طول موج و میزان چگالی نوری، میتوان عینکی را برگزید که ضمن ایجاد محافظت کافی، دید کاربر را محدود نکند.
نکات مهم در هنگام خرید عینک محافظ
1- هرگز از عینکهای آفتابی یا عینکهای معمولی استفاده نکنید. این عینکها به هیچ وجه برای محافظت در برابر اشعه لیزر مناسب نیستند.
2- عینک را از مراکز معتبر خریداری کنید.
3- تاریخ انقضای عینک را بررسی کنید.
بسیاری از عینک ها از زمان تولید در برگیرنده تاریخ انقضای مشخصی (عموماً بین 3 تا 5 سال) هستند که پس از این مدت حتی در صورت عدم استفاده، کیفیت خود را در میزان فیلتراسیون امواج ناخواسته و محافظت از چشمها از دست میدهند. به علت از دست رفتن قدرت حداکثری در میزان پوشانندگی امواج، حتی بیآنکه اپراتور متوجه علامت بخصوصی در این زمینه شود در زمان استفاده از عینکهایی که از تاریخ انقضای آنها گذشته باشد، شبکیه چشم در معرض آسیب قرار میگیرد.
عواقب استفاده نکردن از عینک محافظ
سوختگی شبکیه: یکی از جدیترین عوارض ناشی از برخورد مستقیم اشعه لیزر به چشم، سوختگی شبکیه است که میتواند منجر به نابینایی شود.
آب مروارید: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه لیزر میتواند باعث ایجاد آب مروارید شود.
التهاب قرنیه: اشعه لیزر میتواند باعث التهاب قرنیه و آسیب به سلولهای آن شود.
درد و قرمزی چشم: یکی از عوارض رایج استفاده نکردن از عینک محافظ، درد و قرمزی چشم است.
استفاده از عینک محافظ مناسب، یکی از مهمترین نکات ایمنی در انجام لیزر موی زائد است. با انتخاب عینک مناسب و رعایت نکات ایمنی، میتوان از بروز عوارض جدی و جبران ناپذیر برای چشم جلوگیری کرد.