یکی از پرکاربردترین و محبوبترین دستگاه های جوانسازی و لیفتینگ به خصوص در بازار داخل کشور دستگاه های هایفو هستند. در روش هایفو از امواج متمرکز فراصوت با شدت بالا استفاده می شود که در اصل این واژه نیز از حروف اول کلماتی تشکیل شده که در زبان انگلیسی معرف همین موضوع هستند. در جوانسازی به روش هایفو امواج التراسوند یا فراصوت پس از تابش، در نقاط معینی از پوست که در ناحیه درم قرار دارند همگرا و یا متمرکز میشوند. این تمرکز انرژی، با حرارتی که ایجاد میکند فیبروبلاست ها را در بلند مدت به کلاژن سازی تحریک کرده و در نهایت موجب لیفتینگ و قوام و انعطاف بیشتر پوست می شود. چنانچه گفته شد نتیجه درمان به این روش به دلیل زمان بر بودن فرآیند تولید کلاژن، معمولاً 3 ماه بعد از هر جلسه قابل مشاهده است که تا 3 ماه بعدتر از آن یعنی تا 6 ماه بعد از درمان نیز روند جوانسازی همچنان ادامه پیدا میکند.

دستگاه های هایفو معمولا به دو شکل رومیزی و استند در بازار به چشم میخورند که البته از این لحاظ هیچگونه برتری فنی نسبت به هم ندارند و در حقیقت دستگاه های استند تنها به علت استقبال بیشتر عموم، به این صورت در بازار توزیع میشوند. همچنین دستگاه هایفو در انواع مختلف چهار، پنج، هفت، نه و دوازده بعدی (4D, 5D, 7D, 9D, 12D) نیز در بازار یافت میشوند که ظاهراً این موضوع به ویژگی های مختلفی مانند تعداد هندپیس و یا تعداد کارتریج هر دستگاه اشاره میکند که چنانکه به نظر می رسد هنوز شرکت های مختلف تولید کننده چینی در خصوص این موضوع به اتفاق نظر نرسیده اند. البته در ابتدا دستگاه های دیگری که بعدها به هایفو تک خطی معروف شدند نیز وجود داشتند که تفاوت عمده شان با نمونه های امروزی، در تعداد خطی بود که در هر بار شات زدن بر روی پوست ایجاد میکردند. در مرحله بعد دستگاه های موسوم به 3 بعدی به بازار معرفی شدند ولی برخلاف ادعایی که داشتند همچنان به دو بعد طولی و عرضی محدود ماندند. این دستگاه ها با هر بار فشردن دکمه شات قادر بودند تا 3 ردیف نقطه ایجاد کنند. پس از آن بود که شرکت‌های تولیدکننده چینی (چرا که فرضاً در دستگاه های هایفوی کره ای یا هر کجای دیگر جهان این موضوع فاقد اعتبار است) احساس کردند برای جذب مشتری بیشتر باید به کشف ابعادی دست بزنند که هنوز برای داشمندان فیزیک نامکشوف باقی مانده است.

نکته حائز اهمیت اما تعداد هندپیس و تعداد کارتریج های مورد استفاده هر دستگاه هایفوست. مثلا بعضی از دستگاه ها یک هندپیس برای استفاده صورت و بدن و یک هندپیس با کاربرد واژینال دارند. همچنین اغلب دستگاه های هایفو علاوه بر کارتریج های صورت به کارتریج هایی برای استفاده در نواحی مختلف بدن مانند پهلو، شکم، پشت، ران و بازو مجهز هستند.

آنچه در جوابدهی و نتایج درمانی حاصل از کار با یک دستگاه هایفو تاثیر گذار است مستقیماً به کیفیت قطعات مورد استفاده در تولید آن مربوط می شود و ارتباطی با پرتابل / استند بودن و یا 4 بعدی / 12 بعدی بودن آن ندارد. در ادامه قطعات بکار رفته در یک دستگاه هایفو را بررسی میکنیم تا با هر یک از اجزا و نقشی که در نتیجه کار دارند بیشتر آشنا شوید.

قطعات اصلی دستگاه هایفو

برد فرمان

این قطعه مهم و حیاتی که البته در تمام دستگاه های زیبایی کارکرد مشابهی دارد خود از اجزای کوچکتری مانند پردازشگر یا CPU، حافظه یا مموری و مدارهای مختلفی تشکیل شده که عملکردهای مختلف را برای اطمینان از تحویل دقیق و ایمن انرژی (در اینجا امواج اولتراسوند) هماهنگ می کند. در زیر به طور خلاصه به این عملکردها اشاره میشود.

هماهنگی: تعامل بین تمام اجزای دستگاه HIFU را مدیریت می کند.

کنترل دقیق: تحویل دقیق انرژی اولتراسوند را با فرکانس، شدت و مدت زمان صحیح تضمین می کند.

نظارت بر ایمنی: به طور مداوم پارامترهای سیستم را برای جلوگیری از نقص یا شرایط ناایمن نظارت می کند.

تعامل کاربر: یک رابط کاربری بدون نقص برای اپراتورها فراهم میکند تا هر یک از پارامترهای درمانی را متناسب با نیاز هر فرد در لحظه تغییر داده و کنترل کاملی بر نتیجه کار داشته باشند.

برد فرکانس

برد فرکانس در دستگاه هایفو یک قطعه الکترونیکی تخصصی است که مسئول تولید و کنترل فرکانس سیگنال های الکتریکی است که مبدل پیزوالکتریک که در کارتریج جای گرفته را به حرکت درمی‌آورد. این قطعه برای اطمینان از اینکه امواج اولتراسوند تولید شده برای درمان مورد نظر در فرکانس درستی هستند، نقش مهمی ایفا می کند. برد فرکانس سیگنال های الکتریکی را در فرکانس مورد نظر تولید می کند که در دستگاه هایفو در محدوده 10-1 مگاهرتز قرار دارد. فرکانس بر حسب عمق بافت هدف و اثر درمانی مورد نظر انتخاب می شود. همچنین این قطعه تضمین می کند که فرکانس تولید شده در طول درمان پایدار و ثابت باقی می ماند، که برای تحویل انرژی موثر و ایمن بسیار مهم است.

برد فرکانس، ورودی را از برد کنترل اصلی دریافت کرده و فرکانس مورد نظر را بر اساس پارامترهای درمان مشخص می کند. بعد از اینکه سیگنال الکتریکی متناظر با جریان ورودی توسط این قطعه تولید شد، آن را به مبدل های پیزوالکتریک در هندپیس میفرستد تا در آنجا به ارتعاشات مکانیکی (امواج اولتراسوند) تبدیل شود. در ادامه دلایل اهمیت این قطعه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

میزان نفوذ به بافت:فرکانس امواج اولتراسوند تعیین می کند که چقدر عمیق می توانند به بافت نفوذ کنند. فرکانس‌های پایین‌تر (مثلاً 1 تا 3 مگاهرتز) عمیق‌تر نفوذ می‌کنند، در حالی که فرکانس‌های بالاتر (مثلاً 5 تا 10 مگاهرتز) برای درمان‌های سطحی بهتر هستند.

تمرکز انرژی: فرکانس بر توانایی تمرکز انرژی اولتراسوند در یک نقطه خاص تأثیر می گذارد که برای درمان دقیق بسیار مهم است.

ایمنی و اثربخشی: کنترل فرکانس مناسب تضمین می کند که انرژی به طور ایمن و موثر تحویل می شود و آسیب به بافت های اطراف را به حداقل می رساند.

استپر موتور یا موتور پله ای

این قطعه که داخل هندپیس دستگاه قرار گرفته، مبدل (یا لنز صوتی) را در مراحل کوچک و کنترل شده حرکت می دهد تا موقعیت آن را تنظیم کند. این کار اجازه می دهد تا پرتو اولتراسوند دقیقاً بر روی بافت هدف متمرکز شود. در هندپیس واژینال دستگاه هایفو، موتور پله‌ای باعث می شود تا مبدل بر اساس یک الگوی کنترل شده به جای حرکت خطی به صورت چرخشی حرکت کند.

پیزوالکتریک

در دستگاه هایفو، عناصر پیزوالکتریک جزء مهمی از مبدل ها هستند که در یک کارتریج قرار می‌گیرند. وظیفه اصلی آنها تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی (امواج مافوق صوت) و بالعکس است.

هنگامی که یک ولتاژ الکتریکی متناوب به ماده پیزوالکتریک اعمال می شود، به سرعت منبسط و منقبض میشود(ارتعاش ایجاد میکند). این ارتعاشات مکانیکی، امواج اولتراسوند را تولید می کنند که امواجی صوتی با فرکانسی بالاتر از محدوده شنوایی انسان هستند یعنی عددی بین 1 تا 10 مگاهرتز در دستگاه های هایفو. عناصر پیزوالکتریک با یک ترتیب ویژه به نحوی تنظیم شده اند تا امواج اولتراسوند را در یک نقطه دقیق در بافت هدف متمرکز کنند. این انرژی متمرکز قادر است تا یک ناحیه حرارتی با دمایی بالغ بر 60 تا 70 درجه سانتیگراد ایجاد کرده و بدون آسیب رساندن به بافت های مجاور، به طور دقیق نقاط مشخصی را در لایه میانی پوست مورد هدف قرار دهد. در نتیجه پیزوالکتریک هم امواج فراصوت را تولید کرده و هم این امواج را ، با بالاترین دقت و کمترین میزان افت انرژی، متمرکز میکند.

کارتریج

کارتریج ها با عمق نفوذهای متفاوتی که دارند برای انتقال انرژی هایفو بر روی پوست در هندپیس جاگذاری می شوند. از کارتریج های 1.5، 3 و 4.5 میلیمتر برای جوانسازی صورت، غبغب، گردن و دکولته با هدف کاهش چین و چروک های سطحی، تایتنینگ و لیفتینگ استفاده می شود اعدادی که اشاره شد بیانگر این مفهوم هستند که امواج التراسوند متناسب با کارتریج مورد استفاده، در عمق های متفاوتی از پوست همگرا شده و نقاط حرارتی تشکیل میدهند و لایه رویی پوست یا اپیدرم در این فرآیند، آسیبی نمی بیند.

برای جوانسازی و لیفتینگ نواحی مختلف بدن نیز معمولا از کارتریج هایی با عمق نفوذ 8، 13 و 16 میلیمتر استفاده میکنند هرچند که بعضی دستگاه ها مجهز به کاتریج های بیشتری نیز هستند. هر دستگاه هایفو کارتریج های مخصوص به خود را دارد که هم از لحاظ سخت افزاری و هم نرم افزاری با هم تفاوت دارند نکته قابل ذکر اینکه هر کارتریج تعداد محدودی شات می زند مثلاً بعد از 5000، 10000 یا 20000 شات، باید برای دستگاه، کارتریج جدید خریداری شود به همین دلیل این قطعات، جزء اقلام مصرفی دستگاه هایفو محسوب می شوند البته به جای خرید کارتریج نو، راه مقرون به صرفه تری نیز وجود دارد. این قطعه در اغلب دستگاه های هایفو قابلیت شارژ مجدد دارد که البته این کار تنها باید از طریق کارشناسان زبده انجام شود. به این ترتیب با پرداخت هزینه ای به مراتب کمتر؛ که در برخی موارد قابل قیاس با قیمت کارتریج نو نیست، به راحتی می توانید در هزینه های خود صرفه جویی کنید.

اشکالات رایج دستگاه هایفو

بعد از معرفی قطعات دستگاه به ذکر برخی از متدوالترین اشکالاتی می پردازیم که اپراتورها اغلب در حین کار با آن ها مواجه می شوند. مرور این موارد همراه با علل احتمالی بوجود آورنده آنها در کنار توضیحاتی که پیشتر درباره عملکرد هریک از قطعات آورده شد میتواند راهنمای مفیدی برای کاربران باشد هر چند که تشخیص علت قطعی ایراد دستگاه بدون بررسی کارشناسی متخصص مجرب، مقدور نخواهد بود.

کم شدن انرژی هایفو

خرابی برد کنترل

خرابی پاور فرکانس

خرابی مبدل های پیزوالکتریک

تماس ضعیف بین هندپیس و پوست (مثلاً به دلیل میزان کم ژل التراسوند)

روشن نشدن دستگاه

خرابی کابل برق یا اتصالات

خرابی برد فرمان

خرابی منبع تغذیه

نوسانات الکتریکی یا منابع انرژی ناپایدار

داغ شدن بیش از حد هندپیس

خرابی درایور استپ موتور

ایراد نرم افزاری

عدم شناسایی کارتریج

پریدن ورژن کارتریج

خرابی مدار ارتباطی با کارتریج

کار نکردن تاچ

خرابی برد تاچ

کالیبره نبودن تاچ

تصویر نداشتن دستگاه

خرابی برد مانیتور

خرابی مدار برد فرمان

خربی یا سوختن LED

در حالی که دستگاه های HIFU برای کاربردهای پزشکی و آرایشی بسیار موثر هستند، می توانند با مسائلی مانند گرم شدن بیش از حد، کاهش انرژی و خطاهای نرم افزاری مواجه شوند. با درک این مشکلات رایج و اجرای اقدامات پیشگیرانه، اپراتورها می توانند عملکرد مطلوب دستگاه و ایمنی بیمار را تضمین کنند. نگهداری منظم، آموزش صحیح و رعایت دستورالعمل‌ها، راهکاری برای به حداقل رساندن این قبیل از مسائل است.